Gebiedsfonds: praat mee over geld voor een leefbare omgeving

Gemeente Noordenveld wil in 2040 klimaatneutraal zijn. Om energieprojecten op een verantwoorde manier in de omgeving in te passen ontwikkelde de gemeente daarvoor spelregels. Een van die regels betreft het inrichten van een gebiedsfonds.

Doel van een gebiedsfonds is dat bewoners uit het gebied meedelen in de revenuen van duurzame energieprojecten. Een voorbeeld van zo’n project is het zonnepark in Zuidvelde. Een gebiedsfonds wordt gevuld door de eigenaren van het energieproject. In geval van Zuidvelde zijn dat Ankehaar Solar, Chint Solar, TPSolar en Energiecoöperatie Noordseveld (ECN).

Zij storten een deel van de winst in het gebiedsfonds en de bewoners hebben inspraak/zeggenschap over de besteding van het geld uit het gebiedsfonds. Uitgangspunt is dat dat geld wordt gebruikt voor maatschappelijke of duurzame projecten die het gebied versterken. Het project geeft dan lokaal meerwaarde, zegt de gemeente Noordenveld daarover.

Maatwerk

Het vullen van het gebiedsfonds – er is nu sprake van 25.000 euro per jaar voor over een periode van 15 jaar – is eenvoudig: dat komt voor rekening van de eigenaren van het zonnepark. De opzet en het beheer van een gebiedsfonds is complexer. Dat blijkt uit de ervaringen die elders in Nederland al zijn opgedaan met het inrichten van een gebiedsfonds. Geen situatie is namelijk gelijk. De praktijk is dat alleen met maatwerk voor de streek het hoogst haalbare rendement kan worden gehaald.

Dat geldt ook voor het gebiedsfonds dat bij zonnepark Zuidvelde gaat horen. Om een idee te geven hoe de beheerstructuur van een gebiedsfonds eruit kan zien, hebben Ankehaar Solar, Chint Solar, TPSolar en ECN een concept gedeeld met de belangenverenigingen De Velden en Huis ter Heide. In dat concept zijn verschillende werkvormen uitgewerkt.

Een van de mogelijke opties is dat de belangenverenigingen De Velden en Huis ter Heide het gebiedsfonds gaan beheren.

In tegenstelling tot de vorige berichtgeving, zijn de initiatiefnemers van het zonnepark echter nog volop in gesprek met De Velden en Huis ter Heide. Hoe de definitieve structuur wordt, is nog onduidelijk. Dat hangt onder andere af van de verdere ontwikkeling van het zonnepark.

Aandachtspunten

Afgelopen maanden zijn er verschillende informatie-avonden en verkennende gesprekken geweest over zonnepark Zuidvelde. De belangenverenigingen De Velden en Huis ter Heide hebben daarbij verschillende aandachtspunten naar voren gebracht. Kaders waarmee bij de inrichting van het gebiedsfonds rekening moet worden gehouden.

De grootste zorg van De Velden en Huis ter Heide is dat het voor hen steeds lastiger is om vrijwilligers te vinden. De verantwoording voor een gebiedsfonds past, zo gaven zij aan, eigenlijk niet bij de organisatiegraad van de belangenverenigingen. Bovendien noemen zij het lastig om al in deze fase –het zonnepark moet nog vergund worden - mee te denken over een gebiedsfonds. Het voelt als op de zaken vooruit lopen.

Ook staan de belangenverenigingen De Velden en Huis ter Heide op het standpunt dat het geld echt ten goede moet komen aan het gebied. En bijvoorbeeld niet moet verdwijnen in de ‘algemene middelen’ van de gemeente. De Velden en Huis ter Heide pleiten voor duidelijke kaders waarbinnen het geld uit het gebiedsfonds kan worden besteed. Het laatste dat de belangenverenigingen willen is dat de verdeling van de gelden leidt tot ‘scheve gezichten’.

Mocht het zonnepark er komen dan denken de belangenverenigingen De Velden en Huis ter Heide dat het goed is dat er een gebiedsfonds komt. ‘Wij zijn daarover in gesprek met de initiatiefnemers van het zonnepark. Wij denken mee over de invulling en structuur van een eventueel gebiedsfonds. Er zijn echter nog geen afspraken gemaakt over het beheer daarvan. Als belangenverenigingen willen wij graag een onafhankelijke rol behouden’, geven belangenvereniging De Velden en Huis ter Heide aan.

Voordeel voor de streek

Het gebiedsfonds moet de streek versterken. Ankehaar Solar, Chint Solar, TPSolar en ECN onderschrijven de zorg van de belangenvereniging De Velden en Huis ter Heide dat het geld uit het gebiedsfonds ten goede moet komen aan de streek. Zij herkennen de dilemma’s waarvoor beide belangenverenigingen zich geplaatst zien. ‘Wij begrijpen heel goed dat De Velden en Huis ter Heide het in deze fase lastig vinden om constructief mee te denken over de opzet van het fonds’, reageert Jannes Janssen namens de initiatiefnemers.

Het voorstel is nu, zegt Janssen, om de uitwerking van het gebiedsfonds voor eerst te laten rusten. Wanneer het zonnepark Zuidvelde is vergund, wordt de inrichting van het gebiedsfonds weer opgepakt. Voor het geld waarmee het gebiedsfonds Zuidvelde wordt gevuld, is nog geen bestemming. Tijdens de bijeenkomsten is geopperd om bij te dragen aan een nieuw aan te leggen fietspad of het verduurzamen van woningen.

Janssen: ‘Maar zover is het nog niet. Pas wanneer het zonnepark is vergund, gaan wij in samenwerking met De Velden, Huis ter Heide en bijvoorbeeld belanghebbenden uit Zeijerveld en Peest de kaders vaststellen waarbinnen projecten voor een bijdrage in aanmerking komen. Dat moet passen bij onze streek.’ Het voornemen van de initiatiefnemers is om 15 jaar lang 25.000 euro af te dragen aan het gebiedsfonds. In die periode wordt het fonds gevuld met in totaal 375.000 euro.

De regeling wordt geborgd in een overeenkomst die wordt afgesloten met de gemeente. Het geld voor het gebiedsfonds komt bovenop het lokaal eigendom (50 procent) van het zonnepark. Naast het gebiedsfonds is dat een van de andere spelregels die gelden voor duurzame energieprojecten. Daarover in een volgend bericht meer.