ECN: ‘Zon op dak’ een geweldig idee maar complex om uit te voeren

Zonnepanelen op daken van bedrijven, schuren en stallen. Dat is niet alleen de voorkeur van de gemeente Noordenveld en Energiecoöperatie Noordseveld (ECN), maar van iedereen die zich inzet voor duurzame energie. Het eerlijke verhaal is echter dat de energietransitie via die route lang niet snel genoeg gaat. ‘De urgentie is groot en wordt onvoldoende gevoeld’, zegt Gerard Offringa van ECN.

‘Een opmerking die wij veel krijgen is: begin nu eerst eens met zonnepanelen op daken. Een terechte opmerking. En dat is ook het mooist. Daar is iedereen het wel over eens. Alleen levert ‘zon op dak’ relatief weinig op en is het in de uitvoering vaak complex’, zegt Offringa. Hij is bestuurslid bij ECN.

Zonnepanelen op honderd daken betekent ook honderd aansluitingen bij Enexis. Honderd keer financiering zoeken. Gesprekken met honderd verschillende eigenaren enzovoorts. Het feit dat er op het reguliere net vaak geen ruimte is voor stroom van grote daken, maakt het er ook niet gemakkelijker op, schetst Offringa.

Al zouden in de gemeente Noordenveld op alle daarvoor geschikte daken zonnepanelen liggen, dan nog staat de opbrengst daarvan in geen verhouding tot de opgewekte elektriciteit van een zonnepark op land. ‘Dat neemt niet weg, dat wij ‘zon op dak’ nog steeds de beste oplossing vinden, en daarmee bezig blijven’, geeft Offringa aan.

Twee locaties

Om toch de gewenste versnelling te krijgen in duurzame energie, is ECN ook actief in de ontwikkeling van zonneparken. De gemeente Noordenveld wees twee plekken aan waar initiatiefnemers de kans kregen om een plan voor een zonnepark verder te ontwikkelen. Het streven van de gemeente is namelijk om in 2040 energieneutraal te zijn. Eén van die twee gebieden is Zuidvelde. Ankehaar Solar, Chint Solar en TPSolar meldden zich bij de gemeente voor de ontwikkeling van het zonnepark in Zuidvelde.

De vierde partij die bij het zonnepark Zuidvelde betrokken is, is ECN. Eén van de voorwaarden van de gemeente is namelijk dat de helft van het zonnepark lokaal eigendom wordt. Lokaal eigendom kan met behulp van een lokale energiecoöperatie als ECN gerealiseerd worden. De coöperatie werd in 2011 opgericht en viert deze maand op 25 september haar 10-jarig bestaan. ECN draait op vrijwilligers uit de gemeente Noordenveld. Offringa: ‘Mensen met passie voor duurzame energie. Net als ikzelf.’

De coöperatie telt op dit moment 233 leden die bij ECN hun Noordveldse stroom met korting inkopen. ‘Lid worden van ECN stimuleert de verduurzaming van de gemeente Noordenveld. Alle leden hebben zeggenschap over de projecten van ECN, dus ook over de besteding van eventuele winsten uit de zonneparken van de coöperatie. Als iemand interesse heeft in verduurzaming, dan is ECN een mooie leerschool’, zegt Offringa.

In eerst instantie waren de projecten van ECN gericht op energiebesparing, maar later ook op de productie van duurzame energie. Zo is het zonnepark bij de gasopslag in Langelo voor 100 procent in eigendom van ECN. En bij het zwembad in Peize ligt een klein zonnepark dat als postcoderoos (zie kader) wordt ingezet.

‘Wij zijn maandelijks met de gemeente in gesprek over de mogelijkheden om gebouwen van de gemeente te beleggen met zonnepanelen. Het zogenaamde maatschappelijk vastgoed. Jammer genoeg komt daar tot nu toe weinig uit’, geeft Offringa aan. Daarnaast praat ECN met ondernemersvereniging Ondernemers Contact Noordenveld (OCN). Ook zij stimuleren verduurzaming bij hun achterban, maar ook dat gaat niet zo snel als ECN wel zou willen.

Veel daken ongeschikt

Beperkende factor is vaak dat dakconstructies niet sterk genoeg zijn voor het gewicht van de panelen. Naar de mogelijkheden van ‘zon op dak’ is landelijk onderzoek gedaan. Daaruit blijkt dat meer dan de helft van alle daken ongeschikt is voor zonnepanelen. Maar dat is, geeft Offringa aan, niet het enige probleem. Vaak is de gebruiker van een pand niet de eigenaar. En een huurder investeert niet in zonnepanelen op een pand dat niet van hem is.

Wat ook niet helpt is dat voor grootverbruikers een ander stroomtarief wordt gehanteerd, dan voor particulieren. Voor grootverbruikers kunnen zonnepanelen daardoor financieel vaak niet uit. ‘En ja, de meeste gebouwen, stallen en schuren zijn nu eenmaal particulier bezit, zegt Offringa. ‘Dus wij kunnen als energiecoöperatie wel een geschikt dak zien, maar we kunnen niet zomaar aanbellen en vertellen dat we het dak even vol komen leggen met zonnepanelen.’ Toch gaat de energiecoöperatie binnenkort wel zoiets doen, geeft Offringa aan.

De provincie Drenthe heeft namelijk sinds kort een hulpmiddel waarmee energiecoöperaties in een gebied geschikte daken kunnen zoeken. Offringa: ‘Voor onze postcoderoos-projecten willen we minstens 200 panelen op een dak, met ligging ongeveer op het zuiden. Een eerste selectie in Roden leverde 60 daken op. De eigenaren daarvan willen we benaderen. En het zou mooi zijn wanneer we hiervan een paar daken ook daadwerkelijk kunnen gebruiken.’

Daarnaast gaat zonnepark Zuidvelde indirect ook een bijdrage leveren aan meer ‘zon op dak’. Offringa noemt de inkomsten van het zonnepark die ECN gaat gebruiken om ‘zon op dak’ te stimuleren bij zowel particulieren als bedrijven. ‘De leden van ECN bepalen dat met elkaar.’ En ook het gebiedsfonds, geeft Offringa aan, van zonnepark Zuidvelde zou ingezet kunnen worden om meer ‘zon op dak’ te realiseren.

Lokaal eigendom Zuidvelde

Meer ‘Zon op dak’ in de gemeente Noordenveld kan zegt Offringa niet los worden gezien van zonnepark Zuidvelde. En dan is er nog de wens van de gemeente dat het zonnepark voor de helft lokaal eigendom wordt. Dat kan gerealiseerd worden door energiecoöperatie ECN, die daardoor grootaandeelhouder van het zonnepark wordt. Burgers kunnen financieel deelnemen in het zonnepark. Het onderzoek naar hoe dat het beste zou kunnen, is nog in volle gang. Wat wel al zeker is, is dat hoe meer leden, hoe sterker de energiecoöperatie.

ECN krijgt daarbij hulp van de coöperatie Bronnen Van Ons. Die is gespecialiseerd in het ontwikkelen van zonneparken. In (Noord) Nederland helpt Bronnen Van Ons momenteel al verschillende energiecoöperaties met hoe je zoiets inricht, zodat het geïnvesteerde geld lokaal is en ook weer lokaal rendement oplevert.

'Is het zonnepark operationeel, dan voorziet de opbrengst voor een belangrijk deel in de gemeentelijke behoefte aan duurzame energie van dit moment. Maar niet, in de toekomstige vraag naar duurzame energie wanneer meer huizen gasloos worden en bijvoorbeeld de opmars van elektrisch rijden doorzet’, geeft Offringa aan.

Het zonnepark Zuidvelde noemt het bestuurslid van ECN een belangrijke stap naar een energie-neutrale gemeente Noordenveld. En zonnepanelen op daarvoor geschikte daken een noodzakelijke en niet te missen aanvulling daarop.

Kadertekst toelichting postcoderoos:

Postcoderoos-regeling Zonnestroom zonder eigen panelen? Dat kan via de postcoderoos-regeling (PCR-regeling) van de overheid. De regeling wil hiermee lokaal duurzame opwekking van elektriciteit stimuleren. De regeling biedt 15 jaar lang subsidie voor zonne-energie die deelnemers in een gezamenlijk project opwekken. Meestal is dat een bedrijfsdak dat de coöperatie in bruikleen heeft van een bedrijf.

Voorwaarde om te participeren in een postcodeproject is dat een deelnemer dezelfde of een aangrenzende postcode heeft als het dak waar de panelen op liggen. Zo vormt de postcode van het dak en de omliggende postcodes een roos. Vandaar de naam. Elk deelnemend lid van de coöperatie krijgt 15 jaar lang 100 euro korting op de elektriciteitsrekening. Heeft u belangstelling naar het volgende postcoderoos-project, informeer dan bij ECN (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.).